Vandale het die graf van oudpres. Paul Kruger in die Heldeakker, Pretoria, geteiken en groot skade is aangerig deur die borsbeeld op sy graf te vernietig.
Die Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge (FAK) het Woensdagoggend verneem dat Kruger se graf beskadig is. Die FAK het ondersoek ingestel en bevestig die graf is op 11 Julie beskadig.
Die borsbeeld was in ’n stoorkamer by die Heldeakker-begraafplaas en die FAK het die nodige toestemming bekom om dit te verwyder om dit te herstel.
Die beeld is nou in veilige bewaring by die Voortrekkermonument.
In 1995 het vandale ook Kruger se graf verniel en die oorspronklike marmerbeeld beskadig.
Luidens ’n verklaring van die FAK het die groot grafblad in die proses ook seergekry – die krake lê steeds oor die Nederlandse boodskap: “Gestorven in Ballingschap te Clarens, in Switzerland.”
Kruger is op 14 Julie 1904 in Clarens, Switserland, oorlede en op 16 Desember 1904 in die Heldeakker in Pretoria ter ruste gelê. Meer as 20 000 mense het die begrafnis bygewoon.
Die FAK was ook in samewerking met die Ou Presidensie Historiese Vereniging betrokke by die beveiliging van oudpres. J.H. Brand se familiekerkhof in Bloemfontein. Die afgelope naweek is die heining onthul tydens die 130ste herdenking van Brand se sterfdag op 14 Julie 1888.
“Skaars is een president se graf veilig, of ’n ander president se graf word verniel. Die manier waarop Afrikanererfenisse geteiken word, is kommerwekkend,” sê dr. Danie Langner, besturende direkteur van die FAK, in ’n verklaring.
“Ten spyte van die departement van kuns en kultuur se standpunt dat standbeelde en monumente nie beskadig moet word nie, ontbreek die politieke wil om die vandalisme van Afrikanererfenisse stop te sit. Dit plaas groter druk op kultuurorganisasies om met beperkte fondse self in te gryp om Afrikaners se geskiedkundige erfenis, soos die beeld en grafsteen, te herstel en te beveilig.”
Die Tshwane-metroraad is verantwoordelik vir die bestuur van die Heldeakker.
Lindela Mashigo, ’n woordvoerder van die Tshwane-metroraad, het by navraag gesê die metro is daarvan bewus dat Kruger se graf beskadig is.
“ ’n Indringer het toegang tot die terrein gekry deur die heining af te breek. Die stad beoog om die gebreekte dele van die heining reg te maak. Daarna sal die stad kyk na die herstel van die grafsteen in konsultasie met die nasionale departement van kuns en kultuur,” sê Mashigo.
Die geskiedkundige begraafplaas is die laaste rusplek van verskeie bekende figure, onder andere koningin Victoria se kleinseun, prins Christian Victor, Jopie Fourie, Andries Pretorius, genl. Louis Botha, Afrikaanse digters soos Eugène Marais en Jan F.E. Celliers, asook die voormalige eerste ministers H.F. Verwoerd en J.G. Strijdom.
