In Pretoria, net soos in ander stede en die dorpe in die land, is pandjieswinkels besig om op te skiet.
Sommige van dié winkeleienaars sê namate die swak ekonomie verbruikers meer begin druk, word daar van onnodige artikels ontslae geraak, in ʼn poging om ʼn begroting te laat klop.
Pretoria het ʼn magdom pandjieswinkels. Die Moot, Silverton, Sunnyside … dit is waar jy hulle gaan raakloop. En eienaars sê dat verkopers van heinde en ver kom … van gegoede woonbuurte tot minder gegoede buurte.
“Hier maak dit nie saak wie of vanwaar jy is nie. Dit gaan om oorlewing,” voer een winkeleienaar aan. Hy verwys na die feit dat mense goed waaraan hulle jare lank verknog geraak het, skielik moet verkoop. “Dit is swaar vir mense om van hul goed afskeid te neem.”
Roelf Groenewald, eienaar van Die Skatkis in Van der Hoffstraat in Pretoria, sê daar is ʼn neiging onder mense om meer goed te verkoop – van duursame artikels tot die gereedskap wat vakmanne gebruik.
Hy sê dit is duidelik dat ek ekonomie straf is en baie mense druk. “Soms kan jy sommer sien dat iemand duidelik onder druk is om van goed ontslae te raak.”
Die algemeenste rede waarom mense goed wil verkoop is omdat hulle hul werk kwyt is, sê hy.
Tans is daar meer as 25 000 poste in die mynwese in die gedrang. Boonop waarsku ekonome dat namate die ekonomie verder verswak, meer mense se poste in gedrang kan kom.
Nog ʼn eienaar in Mootstraat wat verkies om anoniem te bly, sê daar is geldige redes vir klante wat ʼn uitkoms soek. Dit sluit in hoë lewenskostes soos kospryse en diensrekeninge.
“Oor die algemeen is dit ouers wat wil toesien dat hul kinders se lewens so min as moontlik ontwrig word.”
Volgens winkeleienaars is televisiestelle, toebehore soos yskaste en mikrogolfoonde, klanktoerusting, rekenaars en kameras van die gewildste items wat verkoop word.
Volgens Groenewald is daar nietemin steeds kopers wat op soek is na winskopies. “Een maand is daar ʼn toeloop. Dan skielik is daar ʼn insinking,” sê hy en gee toe dat dié bedryf op ʼn maand-tot-maand-grondslag wipplank kan ry.
Die Mootstraat-eienaar beaam dat winskopies volop is: “Hier het al versamelaarskatte opgeduik. Goed soos ou Spoorweg-items word soos goud aangegryp deur kopers.”
Alle transaksies word streng beheer en verkopers moet deurgaans hul identiteitsdokumente en bewys van adres kan lewer.